Προώθηση των ιθαγενών γλωσσών μας για την προστασία της ελευθερίας της έκφρασης

Αρχικά δημοσιεύθηκε στο Manila Bulletin

Το Σύνταγμα των Φιλιππίνων εγγυάται την ελευθερία της έκφρασης, της σκέψης και της συμμετοχής των πολιτών. Αυτές διασφαλίζονται επίσης μέσω της αποδοχής της χώρας για το Διεθνές Σύμφωνο για τα Πολιτικά και Ατομικά Δικαιώματα, το οποίο αποσκοπεί στην προστασία των πολιτικών και ατομικών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της έκφρασης και της πληροφόρησης.

Μπορούμε να εκφράσουμε τις ιδέες και τις απόψεις μας μέσω του λόγου, της γραφής ή μέσω της τέχνης, μεταξύ άλλων. Ωστόσο, καταστέλλουμε αυτό το δικαίωμα όταν αποτυγχάνουμε να υποστηρίξουμε τη συνεχιζόμενη χρήση και ανάπτυξη των ιθαγενών γλωσσών.

Η Ειδική Μηχανή του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ιθαγενών Λαών τόνισε ότι: «Η δυνατότητα επικοινωνίας στη γλώσσα κάποιου είναι θεμελιώδης για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την ελευθερία της έκφρασης.»

Χωρίς τη δυνατότητα να εκφραστεί κανείς ή όταν η χρήση της γλώσσας του περιορίζεται, καταστέλλεται επίσης το δικαίωμα να απαιτήσει κανείς τα πιο βασικά δικαιώματα ενός ατόμου—όπως είναι η τροφή, το νερό, η στέγη, ένα υγιές περιβάλλον, η εκπαίδευση, η εργασία.

Για τους ιθαγενείς λαούς μας, αυτό γίνεται ακόμη πιο κρίσιμο καθώς επηρεάζει και τα άλλα δικαιώματα για τα οποία αγωνίζονται, όπως η ελευθερία από τις διακρίσεις, το δικαίωμα σε ίσες ευκαιρίες και μεταχείριση, το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, μεταξύ άλλων.

Σχετικά με αυτό, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ κήρυξε την περίοδο 2022-2032 ως την Διεθνή Δεκαετία Ιθαγενών Γλωσσών (IDIL). Σκοπός της είναι «να μην μείνει κανείς πίσω και κανείς εκτός» και είναι ευθυγραμμισμένη με την Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.

Στην παρουσίαση του Παγκόσμιου Σχεδίου Δράσης του IDIL, η UNESCO τόνισε ότι, «Το δικαίωμα της ελεύθερης, απρόσκοπτης επιλογής της χρήσης γλώσσας, της έκφρασης και της γνώμης, καθώς και της αυτοδιάθεσης και της ενεργής συμμετοχής στην δημόσια ζωή χωρίς φόβο διακρίσεων, είναι προϋπόθεση για την ενσωμάτωση και την ισότητα ως βασικές συνθήκες για τη δημιουργία ανοιχτών και συμμετοχικών κοινωνιών.»

Το Παγκόσμιο Σχέδιο Δράσης επιδιώκει να διευρύνει την λειτουργική έκταση της χρήσης ιθαγενών γλωσσών στην κοινωνία. Προτείνει δέκα αλληλένδετα θέματα που μπορούν να βοηθήσουν στην διατήρηση, αναζωογόνηση και προώθηση των ιθαγενών γλωσσών: (1) ποιοτική εκπαίδευση και διαρκής μάθηση; (2) η χρήση ιθαγενών γλωσσών και γνώσεων για την εξάλειψη της πείνας; (3) η δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για ψηφιακή ενδυνάμωση και το δικαίωμα έκφρασης; (4) κατάλληλα πλαίσια ιθαγενών γλωσσών σχεδιασμένα για καλύτερη παροχή υγειονομικών υπηρεσιών; (5) πρόσβαση στη δικαιοσύνη και διαθεσιμότητα δημόσιων υπηρεσιών; (6) διατήρηση ιθαγενών γλωσσών ως μέσου ζωντανής κληρονομιάς και πολιτισμού; (7) διατήρηση της βιοποικιλότητας; (8) οικονομική ανάπτυξη μέσω της ενίσχυσης αξιοπρεπών θέσεων εργασίας; (9) ισότητα των φύλων και ενδυνάμωση γυναικών; και (10) μακροχρόνσιες δημόσιες-ιδιωτικές συνεργασίες για την διατήρηση των ιθαγενών γλωσσών.

Η κύρια ιδέα είναι να ενσωματωθούν και να καταστούν κεντρικές οι ιθαγενείς γλώσσες σε όλους τους κοινωνικο-πολιτιστικούς, οικονομικούς, περιβαλλοντικούς, νομικούς και πολιτικούς τομείς και στρατηγικές ατζέντες. Κάνοντάς το αυτό, υποστηρίζουμε την αυξημένη γλωσσική ικανότητα, την ζωτικότητα και την ανάπτυξη νέων χρηστών γλώσσας.

Τελικά, πρέπει να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε ασφαλή περιβάλλοντα όπου οι ιθαγενείς λαοί μπορούν να εκφράζονται χρησιμοποιώντας τη γλώσσα της επιλογής τους, χωρίς φόβο να κριθούν, να διακριθούν ή να παρεξηγηθούν. Πρέπει να αγκαλιάσουμε τις ιθαγενείς γλώσσες ως αναπόσπαστο κομμάτι της ολιστικής και συμπεριληπτικής ανάπτυξης των κοινωνιών μας.